صنعتِ امروز بدون وجود لاستیک لنگ می‌ماند! اولین ماده‌ی لاستیکی که در جهان یافت شد، کائوچوی طبیعی بود که از طبیعت به‌دست می‌آمد و کاربردهای فراوانی داشت. کائوچوی طبیعی پیش‌زمینه‌ای برای تولید کائوچوی مصنوعی و دست‌یابی به لاستیک‌های باکیفیت امروزی بود. اگر مشتاقید درباره تاریخچه کائوچو و چگونگی کشف و استفاده از آن بیشتر بدانید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
کائوچو چیست؟
کائوچوی طبیعی اولین ماده لاستیکی در دنیا بود که انسان موفق به کشف و استفاده از آن شد. این ماده الاستومری درشت مولکول، بدون اعمال حرارت و با فشار بسیار کم، به‌راحتی کشیده می‌شود و بعد از برداشتن تنش، به ابعاد اولیه‌اش برمی‌گردد. کشف کائوچوی طبیعی و عمل ولکانیزاسیون روی آن، زمینه‌ساز کشف بزرگ‌تری به نام کائوچوی مصنوعی بود. این متریال امروز به‌وفور در صنایع مختلف به‌کار می‌رود و از مهم‌ترین مواد اولیه لاستیک (تایر) و محصولات دیگر شناخته می‌شود.
کائوچو چطور به دست می آید؟
کائوچوی طبیعی هدیه طبیعت به ماست و از قریب به ۵۰ گونه درخت و بوته به‌دست می‌آید؛ اما مهم‌ترین منبع تهیه آن گیاه همیشه‌سبز هیوا، بومی جنگل‌های جنوب شرقی آسیا و نیز آمریکای جنوبی است. احتمال می‌دهیم اولین آشنایی بشر با کائوچو طبیعی در اثر زخمی‌شدن تصادفی یا آگاهانه درخت هیوا و تراوش شیرابه سفیدرنگ آن بود. کائوچوی طبیعی حاصل استخراج این شیرابه لاتکسی و انعقاد آن در نتیجه تبخیر است.
نگاهی به تاریخچه کائوچو در جهان
کائوچو نامی است که سرخ‌پوستان آمریکای جنوبی برای شیرابه لاتکسی درخت هیوا انتخاب کرده‌اند و معنایش «اشک درخت» است: «کائو» به‌معنی اشک و «اچو» به‌معنی درخت! با یافته‌هایی که امروز در اختیار داریم، می‌توانیم ادعا کنیم که اولین کاربرد لاستیک در دوران مصر باستان به ثبت رسیده است.
کریستف کلمب پس از سفرهای دریایی بسیار، زمانی که پا به آمریکا گذاشت، متوجه شد بومیان سرخپوست این سرزمین با توپ‌هایی بازی می‌کنند که از ماده‌ای چسبناک و جهنده به‌دست می‌آید! این اولین مواجهه او با پلاستیک بود.
البته در آن زمان کشتزارهای بومی آمریکا به‌دلیل مشکلات و بیماری‌های قارچی قادر به تولید کائوچوی باکیفیت در مقیاس انبوه نبود و کشتزارهای مالزی، اندونزی و لیبریا سهم عمده‌ای از تولید آن را برعهده داشتند.
تلاش برای استفاده علمی از کائوچو
با شروع قرن نوزدهم افراد به‌طور مستقل تلاش کردند از شیرابه ارزشمند درخت هیوا در عمل استفاده کنند. یکی از آنها توماس هنکوک، مخترع و پدر صنعت لاستیک انگلستان بود. متاسفانه این تلاش‌ها به نتیجه‌ای ختم نشد و تقریبا همه آنها با ۲ مشکل بزرگ روبه‌رو شدند: کائوچو در هوای سرد مثل سنگ سخت بود و در هوای گرم، نرم و بی‌نهایت چسبنده!
حدود ۳۰، ۴۰ سال بعد، تلاش‌های توماس هنکوک و چارلز گودیر به ابداع ولکانیزاسیون منجر شد. طی این کشف ارزشمند، آنها دریافتند که حرارت دادن کائوچو با گوگرد، عین حال که لطمه‌ای به کشسانی آن وارد نمی‌کند، مسئله استحکام کائوچوی طبیعی را حل خواهد کرد. این نقطه از تاریخ آغاز پیدایش صنعت لاستیک در جهان بود.
گذر از کائوچوی طبیعی به کائوچوی مصنوعی
کائوچوی طبیعی تا ابتدای جنگ جهانی دوم میان الاستومرها یکه‌تاز بود و در ابعاد گسترده استفاده می‌شود. در سال ۱۹۴۲ کشتزارهای درخت هیوا (منبع تامین ۹۵ درصد کل کائوچوی طبیعی) از آمریکا و متحدانش جدا گردید. از آنجا که ادامه‌دادن به جنگ بدون این ماده اولیه امکان‌پذیر نبود، دولت آمریکا به‌فکر توسعه و تولید کائوچوی سنتزی در مقیاس گسترده افتاد. با وجود این شرایط سخت، فقط ۲ سال طول کشید تا صنعت چند میلیون دلاری تولید کائوچوی مصنوعی پدیدار شود.
الاستومرهای طبیعی و سنتری پرکاربرد
بعدها که جنگ جهانی دوم به پایان رسید، تنوع الاستومرهای سنتزی بیشتر شد تا پاسخگوی نیازهای تکنولوژیک آن دوران باشد. برخی از انواع الاستومرهای کائوچو سنتزی خیلی زود به‌صورت انبوه تولید شدند و مورد استقبال چشمگیری قرار گرفتند. در حال حاضر از الاستومرهای طبیعی پرکاربرد می‌توان به کائوچوی طبیعی RSS و کائوچوی طبیعی SMR اشاره کرد. همچنین الاستومترهای سنتزی پراستفاده عبارت‌اند از کائوچو NBR، کائوچو SBR، کائوچو پلی ۲- کلروبوتادین و کائوچو پلی بوتادین رابر PBR.
جمع‌بندی
برای آنکه نگاه دقیق‌تری به اهمیت مواد صنعتی داشته باشیم، علاوه بر کاربردها و ویژگی‌های مختلف، مهم است تاریخچه مواد و نحوه شکل‌گیری یا کشف هریک را بدانیم. در این مقاله با تاریخچه یکی از مهم‌ترین مواد صنعتی یعنی کائوچو آشنا شدیم و روند کشف کائوچوی طبیعی و آغاز صنعت لاستیک را مرور کردیم.
اگر سوالی در ذهنتان بی‌پاسخ مانده یا اطلاعات بیشتری درباره تاریخچه کائوچو دارید، حتما در بخش ارسال نظرات با ما و همراهان عزیز ما در میان بگذارید. اگر هم قصد دارید اطلاعات بیشتری درباره خرید کائوچو به‌صورت عمده به‌دست بیاورید، کارشناسان ما به شماره ۰۲۱۸۸۱۰۷۷۲۵ گوش به زنگ شما هستند.