متیلن کلراید Methylene Chloride با نام دی کلرومتان Dichloromethane نیز شناخته می‌شود. این ماده یک ترکیب شیمیایی بی‌رنگ، فرار و با بوی شیرین است که به خانواده هالومتان‌ها تعلق دارد. فرمول شیمیایی متیلن کلراید CH₂Cl₂ بوده و یک مایع غیرقابل اشتعال می‌باشد. هر چند دی کلرومتان قابلیت اشتعال نداشته اما بخارات آن به‌شدت سمی هستند و باید با احتیاط مصرف شود. این ماده در صنعت به دلیل قدرت حل‌کنندگی بالا و تبخیر سریع، یکی از حلال‌های پرکاربرد محسوب می‌شود.
متیلن کلراید به دلیل قدرت حل‌کنندگی بالا برای طیف وسیعی از مواد و غیرقابل اشتعال بودن، در صنایع مختلفی همچون مواد اولیه رنگ و رزین، صنعت پلاستیک و پلیمر، مواد اولیه لاستیک، صنعت الکترونیک و داروسازی کاربرد دارد. برای استفاده از این محصول در صنعت باید نکات بهداشتی و ایمنی به طور کامل رعایت شود.
خرید متیلن کلراید به صورت عمده در ویراتیس
ویژگی‌ها و خواص متیلن کلراید
| ویژگی | مشخصات |
|---|---|
| نام شیمیایی | متیلن کلراید / دی‌کلرومتان (Methylene Chloride / Dichloromethane) |
| نام اختصاری | DCM |
| فرمول شیمیایی | CH₂Cl₂ |
| جرم مولکولی (g/mol) | 84.93 |
| شکل ظاهری | مایع شفاف و بی‌رنگ |
| بو | شیرین و تند |
| نقطه ذوب (°C) | -96.7 |
| نقطه جوش (°C) | 39.6 |
| چگالی در 20°C (g/cm³) | 1.3266 |
| حلالیت در آب | حدود 20 گرم در لیتر (کم‌محلول) |
| حلالیت در سایر حلال‌ها | محلول در الکل، اتر، کلروفرم، بنزن و بسیاری از حلال‌های آلی |
| فشار بخار در 20°C | 47.3 kPa |
| نقطه اشتعال | ندارد (غیرقابل اشتعال) |
| دمای خودسوزی (°C) | 556 |
| ویسکوزیته (mPa·s) | 0.44 در 25°C |
| ضریب شکست نور (n20) | 1.4244 |
| ثابت دی‌الکتریک | 9.1 در 20°C |
| میزان تبخیر | بسیار بالا |
| کد CAS | 75-09-2 |
| UN Number | UN 1593 |
| طبقه‌بندی خطرات | Acute Toxicity (سمیت حاد)، Skin Irritant (تحریک‌کننده پوست)، Carcinogenicity (احتمال سرطان‌زایی) |
| حد مجاز مواجهه (OSHA PEL) | 25 ppm (TWA) |
| محدوده کشف بو | 200 – 250 ppm |
ChemicalBook یک بانک اطلاعاتی جهانی جامع و پیشرفته مواد شیمیایی است و به متخصصان و صنایع کمک کرده تا به داده‌های فنی، ایمنی و تامین‌کنندگان معتبر دسترسی پیدا کنند. این وب سایت معتبر در مقاله تخصصی “متیلن کلراید (DCM) | خواص فیزیکی، کاربردها و نکات ایمنی“ به بررسی کامل این ماده اولیه شیمیایی پرداخته است.
متیلن کلراید (Dichloromethane یا DCM) یک حلال آلی بی‌رنگ، شفاف و فرار با بوی شیرین است که به دلیل قدرت بالای حل‌کنندگی و تبخیر سریع، در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارد. این ماده به راحتی قادر به حل کردن رزین‌ها، روغن‌ها، چربی‌ها و پوشش‌های مختلف است و به همین دلیل در تولید رنگ‌برها، چسب‌ها، پاک‌کننده‌های فلزی و فرآیندهای استخراج دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقطه جوش پایین آن باعث می‌شود پس از استفاده به سرعت تبخیر شود و اثری از خود باقی نگذارد.
با این وجود، متیلن کلراید دارای بخارات سمی است که استنشاق آن می‌تواند به سیستم عصبی مرکزی آسیب زده و علائمی مانند سردرد، سرگیجه، خواب‌آلودگی و در موارد شدید مشکلات تنفسی و بیهوشی ایجاد کند. همچنین تماس مستقیم با پوست و چشم ممکن است باعث تحریک و التهاب شود. سازمان‌های بین‌المللی سلامت، این ماده را به عنوان «احتمالاً سرطان‌زا برای انسان» طبقه‌بندی کرده‌اند و توصیه می‌شود که هنگام استفاده، از تجهیزات حفاظت فردی مناسب، تهویه کافی و اقدامات ایمنی دقیق بهره گرفته شود تا خطرات ناشی از مواجهه با این ماده به حداقل برسد.
مزایای متیلن کلراید
متیلن کلراید DCM یکی از حلال‌های شیمیایی و صنعتی محبوب است که دارای ویژگی‌ها و مزایای منحصربه‌فردی می‌باشد.
- قدرت حل‌کنندگی بالا:
دی کلرومتان توانایی حل کردن انواع گسترده‌ای از مواد صنعتی مورد استفاده از جمله روغن‌ها، چسب‌ها، رنگ و رزین‌ها را دارد. این ویژگی باعث شده در صنایع رنگ‌سازی، چسب و تمیزکاری بسیار محبوب باشد.
- تبخیر سریع:
این محصول بسیار سریع تبخیر شده و پس از استفاده، اثری از رطوبت یا چسبندگی بر روی سطوح باقی نمی‌گذارد. این خاصیت به خصوص در فرآیندهای پاک‌سازی و رنگ‌زدایی اهمیت بسیاری دارد.
- قابلیت استفاده در دمای پایین:
متیلن کلراید در دمای پایین هم به خوبی کار کرده و خاصیت حلال بودن خود را حفظ می‌کند. این امر برای کاربردهای صنعتی که نیاز به فرآیند در دماهای پایین دارند، مزیت بزرگی به حساب می‌آید.
- غیرقابل اشتعال بودن:
برخلاف بسیاری از حلال‌های آلی، متیلن کلراید غیرقابل اشتعال است و خطر آتش‌سوزی در هنگام استفاده از آن بسیار پایین است. این ویژگی، ایمنی نسبی در محیط‌های صنعتی را فراهم می‌کند.
- قابلیت حل شدن در اکثر حلال‌ها:
DCM در بسیاری از حلال‌های آلی مورد استفاده در صنعت محلول است و این باعث می‌شود در فرمولاسیون‌های پیچیده صنعتی، ترکیب‌پذیری خوبی داشته باشد.
- کاهش زمان فرآیند:
به علت سرعت تبخیر و قدرت حل‌کنندگی بالا، استفاده از متیلن کلراید به کاهش زمان پاک‌سازی، رنگ‌زدایی و فرآیندهای استخراج کمک کرده و در نتیجه بهره‌وری نهایی را افزایش می‌دهد.
برای خرید حلال شیمیایی با ما در ویراتیس با شماره تماس 02188107725 در ارتباط باشید.
خطرات متیلن کلراید
متیلن کلراید DCM یک حلال شیمیایی قوی و پرکاربرد است و مزایای فراوانی مانند قدرت حل‌کنندگی بالا و تبخیر سریع دارد. اما در کنار تمام مزایای گفته شده بخارات آن خاصیت سمی بودن دارند. و این سمی بودن خطرات جدی برای سلامت و تنفس انسان دارد. استنشاق یا تماس طولانی‌مدت با این ماده می‌تواند موجب آسیب‌های عصبی، کبدی و کلیوی شود. به همین علت سازمان‌های بین‌المللی این ماده را به عنوان ماده‌ای احتمالا سرطان‌زا معرفی کرده‌اند.
در نتیجه در هنگام استفاده از متیلن کلراید باید نکات ایمنی مانند استفاده از ماسک‌های مخصوص برای جلوگیری از استنشاق بخارات، دستکش مقاوم و لباس محافظ و تهویه مناسب محیط با دقت کامل رعایت شوند. نگهداری محصول در ظروف دربسته و دور از منابع حرارتی و نور مستقیم خورشید و آموزش و آگاهی کامل کارکنان در مورد خطرات و روش‌های مقابله با موارد اضطراری نیز کمک بزرگی به حفظ امنیت جان کارکنان می‌کند. رعایت نکات ایمنی و بهداشتی کمک کرده تا از بروز آسیب‌های جدی برای انسان و طبیعت جلوگیری شود.
کاربرد متیلن کلراید
- به عنوان حلال در استخراج و فرایند های شیمیایی مثل پاک کننده و رنگ بر
متیلن کلراید به دلیل قدرت حل‌کنندگی و تبخیر سریعی که دارد باعث می‌شود پس از پاک‌سازی، سطح مورد استفاده بدون باقی‌ماندن هیچ گونه اثرات چسبناکی تمیز شود که به عنوان یک حلال قوی برای پاک کردن رنگ‌ها، چسب‌ها و رزین‌ها از سطوح فلزی، چوبی و بتنی استفاده شود.
- صنعت داروسازی
در فرآیندهای استخراج و خالص‌سازی ترکیبات دارویی از متیلن کلراید به عنوان حلال شیمیایی استفاده می‌شود. همچنین در تولید برخی آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای شیمیایی نیز این ماده نقش مهمی دارد.
- تولید فوم‌های پلی‌یورتان و پلی‌کربنات
دی کلرومتان در تولید فوم‌های پلی‌یورتان کاربرد دارد. این فوم‌ها در صنایع ساختمانی و خودروسازی استفاده می‌شوند. همچنین این محصول در تولید پلی‌کربنات‌ها نیز به کار می‌رود.
- صنعت الکترونیک و پاک‌سازی قطعات
متیلن کلراید برای پاک‌سازی و تمیز کردن قطعات الکترونیکی، به خصوص بردهای مدار چاپی (PCB)، از چسب‌ها و رزین‌های باقیمانده استفاده می‌شود.
سوالات متدوال درباره متیلن کلراید
پرسش و پاسخ‌های زیر می‌توانند به شما در خرید ماده اولیه شیمیایی متیلن کلراید کمک نمایند. اما برای دریافت اطلاعات بیشتر و راهنمایی در مورد محصول متیلن کلراید و یا مشاوره خرید می‌توانید با همکاران متخصص ما در ویراتیس با شماره تماس 02188107454 در ارتباط باشید.
آیا متیلن کلراید در صنایع غذایی هم کاربرد دارد؟
بله، به طور محدود و تحت شرایط کنترل‌شده برای استخراج کافئین از قهوه و چای استفاده می‌شود، اما باید باقیمانده آن به حد مجاز برسد.
آیا استفاده از متیلن کلراید در خانه ایمن است؟
خیر، به دلیل سمیت بالا و خطرات تنفسی، استفاده از این ماده اولیه شیمیایی در محیط‌های خانگی توصیه نمی‌شود.
علائم مسمومیت با متیلن کلراید چیست؟
در صورت مشاهده علائمی همچون سردرد، سرگیجه، خستگی، تهوع، بی‌حسی اندام‌ها و کاهش هوشیاری احتمال مسمومیت با متیلن کلراید وجود دارد. در موارد شدید ایست تنفسی نیز احتمال رخ دادن دارد.
جایگزین متیلن کلراید چه موادی می‌باشند؟
حلال‌های بر پایه آب، استون، یا حلال‌های گیاهی می‌توانند جایگزین‌های ایمن‌تری در برخی کاربردها برای دی کلرومتان باشند. به طور مثال دی‌متیل کربنات (DMC)، پروپیلن کربنات، اتیل لاکتات و حلال‌های طبیعی مثل دی-لیمونن جایگزین‌های مناسبی هستند که سمیت کمتری دارند و زیست‌تجزیه‌پذیرند.
روش‌های دفع و بازیافت متیلن کلراید چگونه است؟
این ماده را نباید به طور مستقیم به فاضلاب یا محیط تخلیه کرد. بازیافت آن از طریق تقطیر مجدد یا سوزاندن در سیستم‌های کنترل‌شده انجام می‌شود.
